00:55 - 1395/03/22
270- با سلام.
قران صریحا اعلام کرده که « شاعران را گمراهان پیروی میکنند»، با این حال اکثر دینداران عاشق شعر و شاعری اند و محافل برای شعر برگزار میکنند. لطفا در این مورد توضیح دهید.
ضمنا از به کار بردن کلماتی نظیر اینکه قران شعر بد، را گفته است را نیز بپرهیزید. برای اینکه قران صریحا در چند مورد شاعران را نفی کرده است. یعنی شعر خوب و بد نداریم. شعر کلا بد است.
ممنونم
انجمن‌ها:
http://btid.org/node/94124
با سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر گرامی در خصوص سوالی که مطرح کردید کلام را به آیه مورد بحث شروع می کنیم.
﴿وَالشُّعَرَاءُ يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ * أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي کُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ * وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ * إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُوا اللَّهَ کَثِيرًا وَانْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا﴾.[۱]
اسلام با شعر تخيلي و شعرهايي که صرفاً جنبه ي سرگرم کنندگي و در واقع جنبه ي تخديري و جنبه ي انسان فاسدکني دارد، موافق نيست. ولی نباید از یاد برد که بعضی از این اشعار جنیه حکمت آموزی و ریشه در معارف دینی و اسلامی دارد. نمی توان ادعا کرد که آموزه های اسلامی با این چنین اشعار و شاعرانی مخالفت کرده باشد همانا در منابع روایی از معصوم(علیهم السلام) ین چنین نقل شده است: «اإِنَّ مِنَ الشِّعْرِ لَحِكْمَة».[٢] هر آينه قسمتى از شعر حكمتست» .
خدای متعال در شعراء می فرماید:
﴿ أَ لَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وادٍ يَهِيمُون﴾.[شعرا/225]آيا نديدهاى كه شاعران در هر واديى سرگشته اند؟».
در وادي هاي مختلف حيرانند، يک روز مدح اين، يک روز مدح آن، يک روز در اين مدح مي کند، روز ديگر همان چيز را مذمت مي کند، که مظهر تام و تمام بي مسلکي است.
ولي «الا الذين آمنوا»؛ مگر شعراي با ايمان و به قول ما مسلکي و هدف دار که شعرشان در خدمت ايمانشان است. امروز اگزيستانسياليست ها مي گويند ادبيات متعهد، شعر متعهد. حرف قرآن تقريباً همين مطلب است؛ با شعر و شاعر بی تعهد و بی مبالات در عرصه اخلاق و دیانت مخالفت می کند: ﴿إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُوا اللَّهَ کَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا﴾؛ مگر آنان که مظلوم واقع شدند و با شعر دارند انتصار مي کنند و کمک مي خواهند؛ يعني شعري که شعار يک مظلوم است در برانگيختن مردم عليه ظالم.[۳]
منابع و مراجع
[۱] شعراء، ٢٢۴ - ٢٢۷.
[٢] من لا يحضره الفقيه، ج4، ص: 379، ح5805
[۳] تعليم و تربيت در اسلام، صص ۱۷۶- ۱۷۷.
------------------------------
منبع: پرسش هاي قرآني، پاسخ هاي مطهري؛ حميد کمالي؛ مؤسسه قرآن و نهج البلاغه
با سلام خدمت پرسشگر گرمی
می دانیم که شعر و شاعری در شبه جزیره عربستان رواج داشت[1] و از این رو هنگامی که قران نازل شد، برخی در مقام مخالفت با قرآن، آن را شعر می گفتند. خداوند در آیه ای جواب آنها را داد. «وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما يَنْبَغي لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبينٌ[یس/69] و به پيامبر، شعر نياموختيم و [شعرگويى] شايسته او نيست. كتاب [او] جز مايه يادآورى و قرآنى روشنگر [حقايق] نيست.» و شاید به همین دلیل از شعر در قرآن زیاد تمجید نشده است. مگر کسانی که قرآن، آنها را مستثنی می کند. ﴿إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُوا اللَّهَ کَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا[شعراء/227] مگر آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند و خدا را بسيار ياد كردند و پس از آنكه [با شعرهاى باطل دشمنان، هجويات مشركان و ياوه هاى كافران] مورد ستم قرار گرفتند [با شعرهاى توحيدى و اصيل و استوار خود] به انتقام گرفتن [از دشمن و دفاع از خويش] برخاستند.»
می دانیم که دنیای امروز دنیای هنر و مدرنیته است و نقش شعر در این میان، نقشی برجسته است.به شرطی که ایمان و عمل صالح، پشتوانه آن باشد تا بیشتر و بهتر بتوان به جنگ مخالفان رفت.
خداوند می فرماید که: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُم[ابراهیم/4] و ما هيچ پيامبرى را جز به زبان قومش نفرستاديم تا [بتواند به وسيله آن زبان، پيام وحى را به روشنى] براى آنان بيان كند.» پیام آیه این است که پیامبران علاوه بر بکار بردن زبان قوم خود(عربی و...) در سطح فکر و اندیشه آنها، با آنها سخن می گفتند. مطابق این آیه در دنیای مدعیِ هنر، باید با زبان هنر و شعر و سایر ظرایف ادبی، اسلام و اهلبیت را به جهانیان شناساند. مخصوصا در دنیای مجازی که با زبان شعر و سایر هنرها می شود خیلی از باورها و اعتقادات را به خورد مخاطب داد، و متاسفانه شاید معاندان اسلام و اهلبیت از این شیوه بیشتر بهره بگیرند.
1ـــ کلیک کنید